👋 Вітаю ўсіх аматараў навукі і тэхналогій!

Гэтым разам электронная рассылка "тэхнавукі" адбудзецца раней, чым выхад відэа. У мяне не хапае часу змантаваць відэа, таму відэаверсія выйдзе толькі ў нядзелю. Але для спонсараў ужо даступная тэкставая версія, з якой можна і азнаёміцца ў гэтай рассылцы. Прыемнага!

Лысыя, агульны збор!

Чалавецтва спрадвеку шукала адказ на галоўныя пытанні: як удосыць накарміць ўвесь свет, як захаваць мір ва ўсім міры… і як вярнуць валасы на галаву. У старажытным Егіпце мазалі лысіну сумессю фінікаў, сабачых лап і аслінага капыта. Кельты дзеля гэтага марынавалі мышэй у слоіках, а карэнныя амерыканцы налівалі на галаву сок юкі.

Сучаснаму чалавеку прасцей. Можна карыстацца парыкамі, ці простым савецкім зачосам. Для больш заможных існуюць Turkish Hairlines, якія чартэрамі перавозяць на хірургічныя вакацыі ў Турцыю тых, хто не змог прыняць непазбежнае і працягнуў барацьбу.

Але вось, здаецца, для ўсіх нас лысых на гарызонце занялося святло. Каманда навукоўцаў з Універсітэта Каліфорніі ў Лос-Анджэлесе выявіла малекулу з прыгожай назвай PP405, якая здольная абудзіць валасяныя фалікулы, што даўно перайшлі ў рэжым спячкі, але засталіся жывымі.

Калі коратка: у кожнай валасяной фалікуле ёсць ствалавыя клеткі, якія могуць запускаць рост валасоў, але часта яны застаюцца неактыўнымі. PP405 затарможвае бялок, які прымушае ствалавыя клеткі спаць, і выключае гэты механізм. У выніку клеткі пачынаюць працаваць, валасы растуць. У тых месцах, дзе яны выпадалі. А не толькі там, дзе штосьці яшчэ можна падтрымаць ды ўратаваць, як у выпадку з існуючымі лекамі.

Першыя тэсты на людзях у 2023 годзе паказалі, што нават кароткі курс (мазь на ноч на працягу тыдня) даваў бачныя вынікі. І галоўнае: паводле навукоўцаў, новыя валасы — не пух як на «персіку», а сапраўдная чупрына.

Аўтары даследавання настроеныя аптымістычна. Яны ўжо заснавалі стартап Pelage Pharmaceuticals, які атрымаў фінансаванне ад Google Ventures (а гэта, між іншым, $16,4 мільёна). Цяпер ідуць шырэйшыя клінічныя выпрабаванні.

Вядома, усе разумеюць, што "чароўная мазь для ўсіх" — гэта з вобласці фантастыкі. Але перспектыва, што лысіна стане проста варыянтам, а не лёсам, выглядае ўжо не такой недасягальнай.

З чым нас усіх і віншую! Гэта новы выпуск тэхнавукі, за клавіятурай Віталь Аляхновіч. Сёння я пакажу вам унікальнае відэа шаравой молніі, раскажу пра найвялікшае зліццё чорных дзірак і тое, як шоў дронаў узялі ўсё лепшае ад піратэхнічнага вар’яцтва. Праціскайце авансам падабайку, бо мы ўжо пачынаем.

Ці існуюць шаравыя маланкі?

Сядзіце вы сабе на ганку пасля навальніцы, слухаеце як кроплі стукаюць па лысіне і тут — бабах — грымнула дзесьці зусім блізка, у вачах пасвятлела, а як развіднела, дык заўважаеце над зямлёй узнікае блакітны электрычны шар! І ён не проста міргнуў, а павіс сабе спакойна над зямлёй, нібыта дух навальніцы вырашыў крыху затрымацца.

І менавіта такое пабачыла сямейная пара з Канады, Эд і Мелінда Пэрдзі. Усяго ў некалькіх сотнях метраў ад іх дома ў Альберце маланка ўдарыла ў зямлю, і на тым месцы амаль хвіліну плавала тое, што ў народзе прынята называць шаравай маланкай.

Загадкавая з’ява, якую сведкі апісваюць стагоддзямі, але здаецца, бачылі іх ужывую толькі нашыя бабулі. Праз што звычка закрываць фортку ў навальніцу ўпісана ў наш генафонд недзе побач з любоўю да дранікаў (без мукі, канешне).